“Mekke”ye atıf olan el-Beled adını sûre ilk âyetinden alır. Tefsir ve mushaflarda bu adla anılır. Buhârî sûreyi Lâ uksimu adıyla anar.Sûre Mekke’de inmiştir. İlk tertiplerin tümünde Kâf ve Târık sûreleri arasında yer alır. Hz. Osman tertibinde 35. sıradadır. Kâf sûresinin 5. yılda indiğini kabul edersek, bu sûreyi de aynı yıla yerleştirebiliriz. 20 âyetten oluşur.Sûre sorumluluk ahlâkıyla ilgilidir. Konusu insan ve sorumluluğudur. Doğrudan insan vicdanına hitap eder. Yeryüzünde insanı ilk konuk eden coğrafyanın merkezi olan Mekke’ye ve orayı tarihin atan kalbi haline getiren Hz. İbrahim ve Hz. İsmail’e (veya Hz. Âdem ve âdemoğullarına) yeminle başlar (1-3). Ardından söz hazret-i insanın zaaflarına getirilir (4-7). Allah’ın insana bahşettiği yeti ve yeteneklerden söz edilir (8-10).İnsanoğlu bu yetenekleriyle ucu cennete açılan “sarp yokuşu” (‘akabe) tırmanmalıdır. O sarp yokuş iki ayakla tırmanılır. Birinci ayağı, insanı her tür kölelikten kurtarmaktır (11-13). Yani benliğine, şeytana, içgüdülerine, tutkularına, günaha, putlara, insanlara köle olmaktan kurtarıp Allah’a kul etmek. Sarp yokuşun ikinci ayağı da serveti paylaşarak açları, yetimleri, yoksulları gözetmektir (14-16). Zaten bunu ancak kula ve mala kulluktan kurtulanlar yapabilir, malının kölesi olanlar değil. Zira hiçbir köle efendisini veremez. Bütün bunların ardından iyi olmakla yetinmeyip aktif iyi olmak, iyiliği ve merhameti başkalarına da tavsiye edip yaymaktır (17). Bu âyetler Kur’an’ın köleliği tasfiye etmeyi daha baştan hedeflediğini gösterir. Aslında sarp yokuş insanlık yokuşudur ve eğer bu yokuş tırmanılmazsa insanlık yolda kalacak, tırmanılırsa insanlık düze çıkacaktır. İşte şu âyet, bu yokuşu tırmananları müjdeler: “İşte bunlardır bahtiyar kesime dahil olanlar” (18).İnsanlığın vicdanını harekete geçirmek için yeryüzünün son çevriminde bir gök sofrası olarak insanlığın vicdanına indirilmiş olan Kur’an vahyini inkâr etmek, özünde insanî erdemleri inkâr etmektir. Bu ise kula ve mala kulluğu savunmak anlamına gelir. “bedbaht kesime dahil olanlar” (19). Ve kötüler ateş çemberine alınacaktır.
