Sûrenin bilinen tek ismi budur. Sûre baştan sona Yusuf peygamberin kıssasını anlattığı için bu adı alır. Hz. Yusuf bu sûre dışında En’âm ve Mü’min sûrelerinde de anılır.Sûre tüm otoritelere göre Mekke’de, hicrete yakın bir zaman diliminde inmiştir. Muhtemelen sûrenin zamanı hicretten iki veya üç yıl önceye ama Taif dönüşünden sonraya denk gelir. Baştan sona konu bütünlüğü taşıdığı için, tek celsede inmiş olmalıdır. İlk tertiplerde Hûd-Hicr arasında yer alır.Sûrenin ana fikri “Bir kişiden ne çıkar?” sorusunun cevabıdır: İman, ihlas, ilim, liyakat, ehliyet, iffet, gayret, sabır ve sebatla bir kişi koca bir topluma istikamet verir. Sûrenin konusu Ken’an ilinde ve peygamber ocağında dünyaya gelen, küçük yaşta annesini kaybederek öksüz kalan, kıskançlık nöbetine tutulmuş kardeşlerince kuyuya atılan, köle diye satılan, iftirayla zindanlarda tutulan Hz. Yusuf’un Mısır’a ‘sultan oluş’ hikâyesidir. Kıssada iki sevginin hikâyesi anlatılmaktadır: Züleyha’nın tüketici sevgisi, Hz. Yakub’un üretici sevgisi.Surede iki adet üçleme yer alır:1. Gömlek üçlemesi. 1) Mazlumiyet gömleği: Bu gömlek, hain kardeşlerinin kana bulayıp babalarını aldatmak için getirdikleri çocuk Yusuf’un safiyet ve mazlumiyet gömleğidir. Mesajı şudur: Zalimlerin zulüm aracı olarak kullandıkları her şey, hakikatte mazlumun mazlumiyet şahididir. 2) İffet gömleği: Bu gömlek Aziz’in karısının arkadan yırttığı iffet ve ahlak gömleğidir. Mesajı şudur: Gömleğinizin yırtılıp yırtılmadığı değil, nereden yırtıldığıdır önemli olan. Arkadan yırtılan her gömlek, sahibinin iffetine şahittir. 3) Kudret gömleği: Mısır’a ‘sultan’ olan Yusuf’un babasına gönderdiği gömlektir ve muhtemelen arkadan yırtılan gömleğin ta kendisidir. Musajı şudur: Hakikat/adalet ile gücün birlikte olduğu bir yönetim, görmeyen gözlere fer verir. 2. Rüya üçlemesi: 1) Nübüvvet rüyası: Hz. Yusuf’un gördüğü rüyadır. Mesajı şudur: Ölüm kuyusuna atılsanız da rüyanızı kaybetmeyin. 2) Mahkûmiyet rüyası: Zindandaki mahkûmların gördüğü rüyadır. Mesajı şudur: Zindan sizi her şeyden ayırsa da bilgiden ayıramaz ve bilgi her zaman ve zeminde paylaşabileceğiniz bir sermayedir. 3) Hükümet rüyası: Kral’ın gördüğü rüyadır. Mesajı şudur: Bir makama ehliyet ve liyakatiniz varsa, siz o makamı düşlemeseniz bile o makam sizi düşler. Ne ki sizi düşler, o sizi gelip bulur. Aslında Hz. Yusuf gibi tarihi bir şahsiyet üzerinden hayatı anlatılan Allah Rasûlü’nün ta kendisidir. Sûre Hz. Muhammed’e şu gerçeği söyler: Ey Mekke’nin Yusuf’u! Taif senin kuyun, Mekke senin zindanın, hicret senin Mısır yolculuğun, Medine senin Mısır’ındır. Yusuf’u bekleyen mutlu son seni de bekliyor!Ve tarih bu mucizevî müjdenin gerçekleştiğine şahittir. Gün geldi kendine dünyayı dar eden Mekkeliler kıtlığa mahkûm oldular. Tıpkı Hz. Yusuf’un kıskanç kardeşlerinin imdadına yetiştiği gibi, Hz. Nebi de kendini kovan Mekke’nin imdadına yetişti. Hayber’den gelen gümüş külçeleri fakirlere erzak alınıp dağıtılmak üzere yolladı. Muzaffer ordusunun başında canına kasteden Mekke’ye girdi. Kâbe’nin avlusunda endişeyle bekleyen Mekkelilere sordu:– Bugün size ne yapacağımı düşünüyorsunuz?– Sen erdemli bir babanın erdemli oğlusun; senden yalnızca iyilik beklenir!– Yusuf’un kardeşlerine dediğini ben de size diyorum: “Bugün size kınayıp ayıplama yok!”Allah Rasûlü, Yusuf sûresinin mesajını elbette daha baştan almıştı. Kim bilir belki de Allah Rasûlü, Hz. Ebubekir’e Sevr’deki olmak ya da olmamak anında “Üçüncüsü Allah olan iki kişiye kim ne yapabilir ki ey Ebubekir!” derken, bu müjdeye dayanıyordu.Sûre tüm muhataplarına mesaj veren sembollerle doludur. Bunların birincisi “gömlek” sembolüdür. Kıskançlığın şahidi olan Yusuf’un kanlı gömleği ve Züleyha’nın arkadan yırttığı iffet gömleği. Mesaj açık: Hepiniz Yusuf’sunuz ve her Yusuf’un bir Züleyha’sı vardır. Gömleğinizin nereden yırtıldığına dikkat edin? Görmeyen gözleri açan herhangi bir gömlek değil, iffet gömleğiydi. Zira keramet gömlekte değil iffettedir. Bu kıssanın görünen kahramanları Hz. Yusuf ve Züleyha’dır. Fakat onlar üzerinden sunulan gerçek kahramanlar iffet ve şehvettir. Kıssa iffetin şehvete galip gelmesini anlatmaktadır.Yusuf kıssası Tevrat’ta da anlatılır. Fakat sadece bu kıssanın karşılaştırmalı bir okuması bile Kur’an farkını ortaya koymaya yeter. Tevrat’taki anlatımda ne Yusuf Hz. Yusuf’tur, ne Yakub Yakub nebidir. Tevrat’taki anlatım kaba, maddî ve hikmetsiz, Kur’an’daki anlatım edebî, mânevî ve hikmetlidir.Özetle kıssa şunu der: En güzel kariyer planlamasını Allah yapar; kariyer planlamasını Allah’lı yapan kazanır.
